Tężyczka jest trudną do zdiagnozowania chorobą, która powoduje niezwykle przykre dla pacjenta objawy. Dotyka ona wielu osób, szczególnie młodych kobiet,  pojawia się również u mężczyzn.

Co to jest tężyczka?

Tężyczka jest stanem nadpobudliwości nerwowo – mięśniowej, będącej skutkiem zaburzeń stężenia wapnia i magnezu. Zaburzenia elektrolitowe wpływają na układ nerwowy, co manifestuje się bolesnymi skurczami mięśni, a także innych części ciała, szczególnie kończyn i twarzy. Tężyczka może występować nie tylko przy niedoborach magnezu i wapnia, ale również przy ich prawidłowym poziomie we krwi.

Gospodarka tymi pierwiastkami uzależniona jest nie tylko od wchłaniania w przewodzie pokarmowym, ale także wydalania nerkami, regulowana przez hormony przytarczyc, tarczycy i witaminę D, pośrednio również przez poziom białka oraz insuliny. Należy pamiętać, że nawet niewielkie zaburzenie równowagi gospodarki wapnia i magnezu może stać się przyczyną tężyczki.

Co ciekawe niedobory określonych pierwiastków u jednych osób wywołują objawy tężyczki, a u drugich niekoniecznie. Jest to uzależnione od mechanizmów kompensujących określone braki pierwiastków, które mogą być różne u pacjentów. Ogromne znaczenia przy występowaniu objawów tężyczki ma typ osobowości i występowania nerwicy lękowej.

Wyróżnia się kilka postaci tężyczki w zależności od przebiegu choroby, a także stopnia nasilenia zaburzeń elektrolitowych. Do nich należy tężyczka jawna i utajona.

Co to jest tężyczka jawna i utajona?

Tężyczka może występować w dwu postaciach, jako jawna i utajona. Jej postać jawna związana jest ze zbyt niskim poziomem wapnia we krwi pacjenta, co może być związane z niedoczynnością przytarczyc, które produkują hormon utrzymujący prawidłową równowagę wapniowo – fosforanową w organiźmie.

Inną przyczyną tężyczki jawnej jest nieprawidłowe wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego, a także niewydolność nerek lub niedobór witaminy D. Tężyczka utajona ma mniej gwałtowny przebieg niż jej postać jawna.

Towarzyszy ona chorobom tarczycy, cukrzycy, astmie, wywołuje ją długotrwały i przewlekły stres, a także depresja. Poziom wapnia, magnezu może być obniżony, ale także przyjmować wartości prawidłowe, dlatego potwierdza się występowanie tężyczki utajonej badaniem EMG.

Jak wygląda napad tężyczki?

Napad tężyczki rozpoczyna się zazwyczaj od uczucia mrowienia, pojawiającego się w koniuszkach palców rąk i okolic ust, a także wrażenie drętwienia, mrowienia języka. Dochodzi do napięcia mięśni zazwyczaj twarzy i kończyn, które ulegają często długotrwałym lub krótkotrwałym powtarzającym się skurczom.

Typową oznaką napadu tężyczki jest skurcz i wygięcie kciuka spowodowane przyciąganiem go przez kurczące się mięśnie. Niebezpiecznym dla pacjenta objawem tężyczki jest skurcz krtani, który może prowadzić do zamknięcia jej światła i niezwykle niebezpiecznych trudności z oddychaniem.

Atakowi tężyczki zwykle towarzyszy silny lęk, psychiczne pobudzenie i hiperwentylacja. Może pojawić się nawet utrata przytomności, której towarzyszą drgawki, co jest niezwykle niebezpieczne dla pacjenta.

Jak zachować się przy ataku tężyczki?

Przy ataku tężyczki należy oddychać do papierowej torebki, przyjąć musujące wapno i stosowny lek z grupy benzodiazepin. W przypadku pojawienie się u pacjenta utraty przytomności i drgawek należy położyć go w pozycji bezpiecznej, udrożnić drogi oddechowe i wezwać pogotowie, gdyż konieczna jest w takich sytuacjach interwencja lekarska.

Jak diagnozuje się tężyczkę?

Tężyczkę diagnozuje się przede wszystkim poprzez badanie poziomu elektrolitów we krwi, a przede wszystkim wapnia, magnezu, potasu i fosforanów. Dzięki wykonaniu szeregu badań określa się także jej przyczynę. Sprawdzeniu podlega również wydalanie magnezu i wapnia z moczem w ciągu doby, a także EKG i EEG.

Jak wygrać z tężyczką?

Pierwszym etapem tego, jak wygrać z tężyczką, a więc jej leczenia jest wykluczenie innych przyczyn, które są powodem hiperwentylacji. Pacjent powinien również skonsultować się z psychologiem lub psychiatrą. W leczeniu tej dolegliwości przyjmuje się zazwyczaj inhibitory wychwytu serotoniny, których efekt jest odczuwalny po trzech lub czterech tygodniach przyjmowania leku.

Można także wprowadzić trening Schiltza, który jest techniką z pogranicza jogi i hipnozy. Polega on na wmawianiu sobie pewnych rzeczy, czyli autosugestii. Pacjent przyjmuje pozycję siedzącą, półleżącą lub leżącą, zamyka oczy i próbuje wyobrazić sobie odczucia dotyczące ciepła, ciężaru ciała, spokojnego oddychania, spokojnego bicia serca, ciepła pod sercem, wypowiadając na przykład takie słowa: „Moja prawa ręka jest ciężka”, „Moja lewa ręka jest ciężka”, „Moje ręce robią się ciepłe”, „Czuję, że oddycham spokojnie”, co ma służyć relaksowi i uspokojeniu.